Tebriz Araştırmaları Enstitüsü Tebriz Araştırmaları Enstitüsü
Türk Ocakları Genel Merkezi’nin ev sahipliğinde “İran’da Gerçekleşen Son Olaylar ve İran’ı Bekleyen Gelişmeler” konulu konferans düzenlendi. Merkez’in Ocakbaşı Sohbetleri kapsamında 1 Şubat 2020 tarihinde çeşitli üniversitelerden bilim insanları ve öğrenciler, sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen bu konferansta, Ankara Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Görevlisi ve TEBAREN Başkanı Rıza Heyet konuşma yaptı. İran halkının Meşrutiyet Devrimi’nden itibaren yaklaşık 100 yıldır demokrasi mücadelesi verdiğini, fakat her defasında başarısız olduğunu belirten Heyet, İran’ın her zaman kendini Türkiye ile karşılaştırdığına, İran aydınlarının Türkiye’deki demokratik sisteme hasretle baktığına dikkat çekti. İran İslam Cumhuriyeti’nin kurulmasında Batılı ülkelerin oynadığı role vurgu yapan Heyet, devrimin ilk dönemlerinde yetkililer tarafından verilen vaatlerin yerine getirilmediğini, dış politikada ise dünya ve bölge ülkelerine karşı düşmanca tutum sergilediğini belirtti. Heyet, Türkiye-İran ilişkilerine de değinerek, Türkiye’nin iyi niyetli ve hoşgörülü politikalarına karşı İran’ın hasımca politika izlediğini, aynı politikayı Azerbaycan’a karşı da uyguladığını söyledi.
Daha sonra İran-ABD ilişkilerini değerlendiren Heyet, “ABD gerçekten İran’da rejimi değiştirmek mi istiyor, yoksa zaten çökmekte olan bir sisteme alternatif oluşturmak için müdahalede mi bulunuyor?” sorusunu sormamız gerektiğini düşündüğünü belirtti.
Kasım Süleymani’nin ölümüyle ilgili de konuşan Heyet, onun Devrim Muhafızları Ordusu içinde güçlü bir komutan, iyi bir savaşçı olduğunu, fakat asıl amacının bölge ülkelerindeki Şiilerden oluşan bir blok yaratarak, Şii ve Sünnileri birbirinden ayırmak ve bu şekilde Fars milliyetçiliği ve yayılmacılığını güçlendirmek olduğunu ifade etti. Heyet’e göre, Süleymani ve onun bağlı olduğu İran rejiminin hedefi Fars milliyetçiliği, silahı ise Şiiciliktir.
Kasım Süleymani’nin ABD tarafından öldürülmesinin zamanlama ve biçim açısından dikkat çekici olduğuna vurgu yapan Heyet, bu olayın İran rejiminin işine yaradığını, fakat ona verilen misilleme ve ardından yolcu uçağının düşürülmesi ile elde edilen avantajın tamamen ters yönde geliştiğini ve rejimi zor durumda bıraktığını söyledi. Uçağın düşürülmesiyle ilgili farklı görüşlerin bulunduğuna değinen Heyet, bu olayın henüz kesinleşmeyen nedenlerden dolayı kasıtlı olabileceğini ifade etti.
Konuşmasının bir kısmında Türkiye’deki “İran düşmanlığı” ve “İran hayranlığı”na işaret eden Heyet, her ikisinin de yanlış zihniyetin ürünü olduğuna, gerçekçi olmadığına dikkat çekti. Tarihte Pers imparatorluğunun var olduğunu, fakat Pers medeniyetinden söz etmenin mümkün olmadığını, İran’da Pers uygarlığını gösteren herhangi bir eserin mevcut olmadığını ifade eden Heyet, “İran hayranları”nın İran’daki zengin Türk medeniyetini görmezden geldiklerini belirtti.
Konuşmasının sonunda İran’da Türklere uygulanan baskı ve ayrımcılığa karşı sivil toplum kuruluşlarını tepki göstermeleri gerektiğini söyleyen Heyet, bu konuda gösterdiği duyarlılıktan dolayı Türk Ocakları’na teşekkür etti.
Konferansın sonunda konuşma yapan Türk Ocakları Genel Başkanı Prof. Dr. Mehmet Öz, bu merkezin Türk dünyası meseleleriyle her zaman yakında ilgilendiğini, bundan sonra da bu yöndeki faaliyetlerin devam edeceğini belirterek, Rıza Heyet’e konuşmasından dolayı teşekkür etti.
