Pezeşkiyan’ın Azerbaycan Ziyareti ve Verdiği Mesajların Önemi

İkbal AĞAZADE

 

Açıklama:

Bu analiz, Azerbaycan siyasetinde uzun yıllardır fikir ve düşünceleriyle tanınan, Ümid Partisi Kurucu Genel Başkanı ve eski milletvekili İkbal Ağazade tarafından kaleme alınmıştır.

Ağazade, Bakü Devlet Üniversitesi’nde Şarkiyat eğitimi almış, Karabağ Savaşı’nda gönüllü olarak cepheye gitmiştir. Siyasi yaşamı boyunca millî kimlik, dil, kültür ve Güney Azerbaycan meseleleri başta olmak üzere birçok toplumsal konuda düşünsel katkılarda bulunmuş; özellikle Türk kimliğinin ve değerlerinin korunmasına yönelik duyarlılığıyla öne çıkmıştır.

Analiz, kendisinin izni ile tarafımdan Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. MRH

 

Analiz:

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın Azerbaycan ziyareti herkesin ilgi odağındaydı.

Hem İran’la Azerbaycan arasında zaman zaman yaşanan gerginlik, hem İran’ın Güney Kafkasya siyasetinde Ermenistan’ın çıkarlarını savunması, aynı zamanda Güney Azerbaycan sorunu bu ülkenin cumhurbaşkanının ziyaretine önem verilmesini gerektirirdi.

Pezeşkiyan hakkında, İran’da olduğu gibi Kuzey Azerbaycan’da da çeşitli görüşler var. Kimileri onu Türkçü ve milliyetçi, kimileri de İran teokratik rejiminin temsilcisi gibi kabul ediyor, İran Cumhurbaşkanının sürekli Türkçe şiirler okumasını, kendi milliyetinin Türk olduğunu ifade etmesini de İran rejiminin ileri görüşlü politikasının bir parçası olarak değerlendiriyorlar.

Yukarıda belirtilen hususlar tartışmaya açık konulardır. Hiç kimse İran’da bir Türk milliyetçisinin rejimin hayır duası olmadan yönetime gelebileceğini veya geldikten sonra bu tarz mesajlar verebileceğini söyleyemez. Fakat, soru şu ki Güney Azerbaycan’da uzun yıllardan beri kimlik ve özgürlük mücadelesi veren insanlar, genellikle Güney Azerbaycan Türkleri için bu mesajların önemi yok mudur?

Elbette var. Hem de bunlar oldukça önemli ve büyük olanaklar sunan mesajlardır.

1- Güney Azerbaycan Türkleri yönetimin ideolojik propagandası sonucunda “İranlı” adıyla millî köklerinden koparılıyordu. Pezeşkiyan’ın milliyetiyle ilgili verdiği mesajlar, bu ideolojiye ciddi darbe niteliğindedir.

2- Türk olduğunu açıkça ifade edenler, İran’da yüksek görevlere getirilmiyordu. Bunun için “İranlı” olmak gerekirdi. Pezeşkiyan’ın milliyetiyle ilgili verdiği mesajlar bu tabuyu kırmış ve Türk olarak hatta cumhurbaşkanı olunabileceğini ortaya koymuştur.

3- Türk ve millî kimlik propagandası yürütenler, İran’da yönetim tarafından cezalandırılıyor veya takiplere maruz kalıyordu. Pezeşkiyan’ın milliyetiyle ilgili verdiği mesajlar bu baskıların azalması için de yararlıdır.

4- Pezeşkiyan yönetimin hayır duasıyla milliyet ve dil meselelerinde anlaşmaya varılmış bir politika izliyor olsa bile, özgürlük için mücadele eden Güney Azerbaycan’ın dava adamları yeni bir moral elde ederek, milletimizin pasif ve korkan kesimini de sürece dahil etme şansını kazanmıştır.

Bu aşamada insanlar meydanlara çıkmasa da, uyanış gelecek yıllarda kendini gösterecektir.

5- Türkiye ve Azerbaycan, İran Cumhurbaşkanının verdiği mesajları veya yaptığı konuşmaları medyada geniş yayınlamak suretiyle, gelecekte Güney Azerbaycan’da gerçekleşecek herhangi bir ayaklanmada, bu ülkelerin kamuoyunu sürece seyirci kalmamaya yönlendirir.

Başka sonuçlar da çıkarmak mümkündür. Ben meselenin en basit yönüne değindim.

SSCB yönetimine Gorbaçov da getirildiğinde, verdiği mesajların bu ülkeyi nere götüreceğini, kasıtlı ve kasıtsız olduğunu kimse söyleyemezdi. Sonradan birçok olasılıklar ileri sürenler bulunur elbet. Fakat Gorbaçov’un faaliyeti, verdiği mesajlar ve tutumu SSCB gibi bir imparatorluğu dağıttı. Kim bilir, belki Pezeşkiyan’ın verdiği bu mesajlar da Güney Azerbaycan’ın kaderini belirleyecek. Belki İran’ı parçalayacak, belki federatif veya konfederatif bir İran’ın ortaya çıkmasına yol açacak…

Kim bilir….

Biz verilen her mesajdan milletimizin geleceği ve büyük arzularımızın gerçekleşmesi adına yararlanmalıyız.

Paşinyan’ın verdiği mesajlardan, davranışından, siyasetinden Karabağ’ın nasıl özgürleştirdiysek (tabii ki halk, ordu, şehitler, Baş Komutan, en önemlisi yürütülen politika sayesinde), Pezeşkiyan’ın mesajlarından da bir o kadar yararlanmalıyız.

Paşinyan’ın Karabağ’ı geri vermek veya Ermenistan’ı Azerbaycan topraklarından çıkarmak istediğini kim söyleyebilir?!

Var mı böyle bir şey?

Pezeşkiyan iyi mesajlar veriyor. Biz de bu iyi mesajları iyi değerlendirmeliyiz.

Siyaset bilimci, siyasetçi, özgür insan, demokrat, liberal, muhafazakar, dinci, mezhepçi, kadın, erkek olmakla birlikte hepimiz Azerbaycanlıyız. Her şey Azerbaycan için! Hem de birleşik Azerbaycan için! Güneyli, Kuzeyli, Göyçeli, Zegezurlu, Derbentli, Borçalılı, Erivanlı, Kerküklü Azerbaycan için…